Formaldehyde is een gas wat in de natuur voorkomt. Niets mis mee zou je zeggen. Maar toch kan dit gas voor vervelende gezondheidsproblemen zorgen.
Van nature vind je formaldehyde in groente en fruit, en het komt ook in ons eigen lichaam voor, al is dit in hele kleine hoeveelheden.
Maar formaldehyde is een giftige stof, het is bewezen kankerverwekkend voor mensen. Deze stof irriteert je ogen, neus en keel maar kan ook hoofdpijn en huidirritaties veroorzaken.
Waar wordt formaldehyde in gebruikt?
Ondanks de giftige eigenschappen van deze stof wordt het volop gebruikt in allerlei producten. Formaldehyde wordt bijvoorbeeld gebruikt in MDF en spaanplaat. Gelukkig niet meer zoveel als vroeger, nu zijn er ook formaldehyde-arme platen verkrijgbaar. En zelfs platen waarin deze stof helemaal niet meer voorkomt.
Maar we vinden deze gevaarlijke stof niet alleen daar. Ook UF-isolatie en textiel als kleding, gordijnen en vitrages kunnen deze stof bevatten.
Formaldehyde wordt gebruikt als reactiemiddel in verschillende productieprocessen zoals het bereiden van chemicaliën en in de leer-, textiel-, tapijt-, papier- en houtverwerkende industrie.
Welke klachten kunnen ontstaan door formaldehyde in huis?
Niet alleen de werknemers van de fabrieken waarin deze stof verwerkt wordt lopen een risico. Ook in huis kunnen klachten ontstaan door de aanwezigheid van formaldehyde.
Als er bijvoorbeeld spaanplaat aanwezig is in je woning, en dit wordt verwarmd door de zon of verwarming kan het gas vrijkomen. Het is te vergelijken met roken of uitlaatgassen in je woning, hierbij komt ook formaldehyde vrij.
Formaldehyde is een snelwerkende stof die ademhalingsproblemen en astma kan veroorzaken. Maar ook irritaties en ontstekingen aan oogslijmvliezen en de bovenste luchtwegen.
Verder geeft het vage klachten zoals hoofdpijn, vermoeidheid, duizeligheid, concentratie-, slaap- en geheugenstoornissen.
Als het in contact komt met de huid kan dit irritatie of ontstekingen geven. Sommige mensen ervaren zelfs hevige misselijkheid, braken of diarree. Er is zelfs wetenschappelijk bewijs dat deze stof neuskanker kan veroorzaken.
Kan je formaldehyde vermijden?
Helemaal vermijden kan je het niet. Overal om ons heen zijn materialen waarin deze stof gebruikt is. Maar je kunt er wel voor zorgen dat het zo min mogelijk effect op je gezondheid heeft.
In je eigen woning kan je op zoek gaan naar materialen, zoals spaanplaat, waar het in verwerkt zit en deze verwijderen. Daarnaast kan je zorgen voor betere ventilatie zodat de formaldehyde zo snel mogelijk je woonruimte verlaat.
Verder kan je het vrijkomen van formaldehyde zoveel mogelijk proberen te beperken. Daarvoor houdt je de temperatuur in huis tussen de 18 en 24 graden en de luchtvochtigheid tussen de 40 en 70%.
Als er bouwmaterialen aanwezig zijn waarin formaldehyde gebruikt is, en deze zijn niet te verwijderen, bedek deze oppervlakken met een gezonde, waterdichte vernis of laklaag die uitdamping tegengaat.
Vermijd ongezonde bouwmaterialen
Wanneer je in huis gaat klussen, let dan goed op de bouwmaterialen die je gebruikt. Vermijd zoveel mogelijk de plaatmaterialen waarin formaldehyde gebruikt wordt. Gebruik in plaats daarvan bijvoorbeeld natuurlijk hout.
Meubelspaanplaat, zoals diverse afgewerkte kastjes, zijn vaak voorzien van een afwerking zoals houtfineer. Door deze afwerking is de afgifte van de giftige stof lager. Is er geen afwerkinglaag aanwezig dan kan je de afgifte halveren door een laklaag met gezonde verf aan te brengen. Let ook bij je keus aan verf en lijm op de aanwezigheid van formaldehyde.
Wil je weten welke bouwmaterialen en verfsoorten gezond zijn om in je woning te gebruiken? Neem contact met ons op.
Met kalkstuc kun je al een heel groot deel van je formaldehyde afvangen en binden, maar we hebben ook een zgn. formaldehyde scavenger in ons programma, dit mengen we in bij het aanmaakwater van kalk of gaat als toeslagstof in onze verfsystemen en vangt alle formaldehyde af uit de ruimte.
Nieuw zijn actieve koolstof panelen, deze vangen ook formaldehyde af maar bijv. ook andere vluchtige stoffen, dit is erg goed voor mensen die gevoelig zijn voor het sick building problem, maar wordt ook ingezet in kantoren om bijv. schadelijke dampen van printers te elimineren.
Gezond bouwen is bouwen met bouwmaterialen die geen schadelijke stoffen bevatten, denk hierbij aan:
vluchtige organische stoffen,
weekmakers,
biocides,
radon,
vervluchtigers,
maar uiteraard ook aan producten die de aarde onnodig belasten.
Er zijn veel goede bouwstoffen te koop alleen moet je wat meer je best doen om deze te vinden en attesten zijn in Nederland nog redelijk zeldzaam, veelal is het verkrijgen van een attest of certificering vrij kostbaar voor de wat kleinere spelers op de markt van gezonde bouwmaterialen.
Ecologische en/of biobased bouwmaterialen zijn al een hele stap vooruit.
KLB bouwblokken of houtskeletbouw om je buitenmuren en binnenmuren mee te maken zetten een goede basis voor gezond bouwen, werk je dit dan ook af met kalkstuc producten zoals perlietstuc en kalk dan gaat je binnenklimaat ook de goede kant op.
Ook op het gebied van verfsystemen is veel winst te behalen; silikaat verfsystemen voor binnen en buiten of lijnolieverf voor je houtwerk, verfsystemen die een heel hoge levensduur hebben en niets in zich hebben van weekmakers of biocides.
Wat is er dan mis met de huidige bouw, we bouwen toch allemaal zo?
De huidige bouw heeft snelheid en isolatie in het vizier, het is vaak geen onwil maar wel onkunde, in deze gehaaste tijd is het “lastig” om met andere materialen te moeten werken die een nieuwe leercurve vragen.
Op zich zijn veel materialen 1 op 1 te vervangen door biobased materialen, maar het aanbod is te gering en ook adoptie te klein; houtvezel dekens zijn bijvoorbeeld een erg goed alternatief voor glas en steenwoldekens bij bijvoorbeeld een dak en wandisolatie (voor in de gevel niet geschikt)
Houtvezel platen op je dak zorgen voor een veel aangenamere isolatie dan Pir of Pur, hebben ook nog een faseverschuiving als erg welkome eigenschap maar hebben op papier wat meer dikte nodig en vallen dan vaak af.
Omdenken en besef kweken dat het anders kan en anders moet.
Gezond bouwen zonder gifstoffen, vervluchtigers, formaldehydes, Pur schuimen en kitten, dampdichte folies, kortom bouwen met materialen die geen milieuschade en geen gezondheid risico kennen.
De meeste “biobased en ecologische” bouwmaterialen kennen geen gezondheids problemen, uiteraard moet je ook bij deze materialen je gezondheid in acht nemen tijdens de verwerking, stof is altijd slecht om in te ademen.
Het bouwen met ecologische en/of biobased grondstoffen wordt door vele gezien als een duurdere en moeilijkere bouwwijze, dit is een sterk verouderde manier van denken en ook weerlegbaar; onbekend maakt onbemind zullen we maar zeggen.
Vele ecologische bouwmaterialen verwerken makkelijker (en in ieder geval plezieriger) dan “traditionele” bouwmaterialen, ja het vereist wat omdenken en wat flexibiliteit van de verwerkers.
Ecologisch of biobased bouwen is niet moeilijk.
Bouwen met biobased en of ecologische materialen is zeker niet moeilijker, maar wel veel fijner; je hebt tijdens het werk geen last van schadelijke stoffen waar je je tegen moet beschermen, geen dagen “lol” van jeuk of pijn van irriterende stoffen.
De verwerkbaarheid van biobased materialen is niet moeilijker en levert ook minder afval op, ja je zult soms iets ander gereedschap nodig hebben.
Reststromen of afvalstoffen beheer is veel eenvoudiger, scheiden van afval is eenvoudiger en veelal goedkoper. Restmateriaal is veelal goed inzetbaar bij een volgende bouw, dit in tegenstelling tot veel op schuimen gebaseerde isolatie producten; houtvezel isolatie mag bijvoorbeeld best wat vochtig worden, droogt ook wel weer op, terwijl veel schuimgebaseerde producten zeker niet nat mogen worden.
Een dampopen bouw die wat vochtig wordt droogt weer op, een dampdichte bouw die vochtig wordt “verzuipt”
“Vragen over gezond bouwen en isoleren?”
Cursus: isoleren kun je leren; op een toegankelijke manier de in en outs van isoleren te weten komen?
